بررسی تأمین مالی پروژه محور در بخش بالادستی نفت با تأکید بر ابزارهای اسلامی

چکیده محدودیت منابع دولتی برای اجرای پروژه های زیرساخت در کشورهای در حال توسعه مانع بزرگی برای تسریع روند تامین بستر توسعه است. ایران نیز در دوران گذار در فرایند توسعه نیازمند سرمایه گذاری دربخش های زیربنایی می باشد. در حال حاضر عمده منابع درامدی کشور برای توسعه زیرساخت ها از محل فروش نفت خام است. فارغ از اینکه چنین وابستگی درست است یا نادرست مسئله مورد بررسی در این تحقیق چگونگی جذب منابع مالی به منظور توسعه میادین نفت و گاز با اولویت مخازن مشترک است. وجود محدودیت های مالی بین‎المللی و عدم کفایت منابع بانک‎های داخلی از مهمترین محدودیت های تامین منابع مالی در این بخش به حساب می‎ایند. از سویی تامین مالی اسلامی قابلیت‎های خود را در بازار سرمایه کشورهای اسلامی ثابت کرده است. این ابزارها با برطرف کردن شبهات ربوی ضمن همسویی با سیستم تامین مالی اسلامی امکان جذب منابع مالی از کشورهای مسلمان را افزایش خواهند داد. بنابراین تحقیق حاضر که با رویکردی کیفی و با استفاده از روش تحقیق تفسیری مبتنی بر نظر خبرگان و با تمرکز بر مورد کاوی صورت گرفته است، سعی در یافتن ابزارهای تامین مالی پروژه محور اسلامی متناسب با بخش بالادستی نفت دارد. این ابزارها باید دارای دو ویژگی پروژه محور و اسلامی بودن باشند. خصوصت اول، بیانگر اتکای بازپرداخت‎ها به عواید و دارایی های خود پرو‍ژه است و ویژگی دوم الزام تطابق با اصول فقهی را در پی خواهد داشت. نتایج حاصل از تحقیق گویای این واقعیت است که ابزارهای مالی اسلامی با سود ثابت می‎توانند در سبد تامین مالی بخش بالادستی نفت جایگاه خاصی داشته باشند. صکوک اجاره، استصناع و سلف از جمله ابزارهایی هستند که می‎توانند توسط شرکت ملی نفت ایران مورد استفاده قرار گیرند. همچنین پیمانکاران عمومی می‎توانند از صکوک اجاره و استصناع در رویکردهای epcf برای تامین مالی پروژه‎های خود استفاده کنند. واژگان کلیدی: بخش بالادستی نفت ، تامین مالی پروژه محور، ابزارهای مالی اسلامی، صکوک، epcf.